Biało - czerwona
07.11.2021 • Agnieszka Arciszewska
Biało-czerwonej flagi nikomu, szczególnie w aspekcie zbliżającego się Święta Niepodległości, przedstawiać nie trzeba. To nasz symbol narodowy, nasze barwy, a z roku na rok ich „popularność”, o ile w ogóle można to tak nazwać, narasta. Symbole narodowe coraz częściej eksponujemy nie tylko przy okazji świąt, ale również na co dzień, i to w różnej formie. Towarzyszą nam one przy licznych wydarzeniach sportowych, zerkamy na nie mijając ważne punkty miast, przyciągają wzrok umieszczone tak w ogródkach, na balkonach, jak i na odzieży czy autach. 11-go listopada wielu z nas, patriotycznie, wyeksponuje flagę. Sprawdź, czy będzie ona wisieć zgodnie z prawem i zwyczajem.
Niegdyś przyjętym było, że flagę narodową wywiesza się jedynie podczas ważnych uroczystości państwowych. W okresie PRL-u można było ją wywieszać wyłącznie w ustawowo określone dni. Od czasu wejścia w życie 10 kwietnia 2004 roku ustawy o zmianie ustawy o godle, barwie i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej, flagę narodową można legalnie wywieszać nie tylko z okazji świąt państwowych, ale i ważnych wydarzeń z życia prywatnego. W ten sposób możemy uczcić dowolne, ważne dla nas okoliczności, jak choćby narodziny dziecka, pod warunkiem zachowania odpowiednich czci i szacunku.
Foto: Marek Szałajski
Zgodnie ze wspomnianą ustawą, flaga narodowa Polski może być eksponowana nawet przez cały rok. Co jednak ważne - musi być ona czysta, a jeśli dojdzie do jej zabrudzenia, należy ją zdjąć, wyprać i dopiero ponownie zawiesić.
Niezależnie od tego, czy flagę eksponujemy z okazji święta, to na co dzień powinniśmy pamiętać o kilku zasadach: miejsce, w którym eksponujemy flagę powinno być honorowe, czyli nie może ujmować jej godności i musi być dobrze widoczne zarówno za dnia, jak i w nocy. Wywieszona flaga nie może się stykać z wodą, podłożem lub jakąkolwiek inną płaszczyzną, nie można również dopuścić do tego, aby flaga zawinęła się wokół drzewca lub masztu. Flaga zawsze powinna powiewać na samym szczycie, z wyjątkiem okresu żałoby narodowej, kiedy to zostaje opuszczona do połowy masztu. Flagi nie należy też wywieszać ani w dni wietrzne, ani w dni deszczowe czy śnieżyce. Na fladze państwowej RP nie wolno umieszczać żadnych napisów i żadnego rodzaju rysunków. Aby nie naruszyć tej zasady, a chcąc np. podczas imprez sportowych wskazać z jakiej miejscowości się przybyło, powinna to być nie flaga, a barwy narodowe, zatem posiadające proporcje inne niż 5:8. Co natomiast zrobić gdy flaga się zniszczy bądź zużyje? Jej godnym sposobem zniszczenia będzie np. niepubliczne spalenie, bądź zniszczenie poprzez rozdzielenie, np. rozszycie, barw.
Jak prawidłowo wywiesić flagę? Każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej ma prawo wywiesić ją na swoim domu, a także w oknie lub na balkonie mieszkania. Najczęściej flaga jest eksponowana na drzewcu drewnianym lub metalowym, a jej szerokość nie może być mniejsza niż 1/3 długości drzewca lub większa niż 1/2 jego długości. Najczęściej drzewiec jest umieszczony w uchwycie pod kątem ok. 45 do ściany budynku. Można również umieścić drzewiec poziomo na balkonie lub w oknie.
A co z jej wyglądem? Już same kolory flagi państwowej Rzeczypospolitej Polskiej wbrew pozorom, wcale nie są takie oczywiste, a ich dokładne sprecyzowanie stanowić może lekkie wyzwanie. Należy wtedy sięgnąć do Ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. W niej znajdziemy informację, że właściwe kolory są przedstawione w postaci współrzędnych trójchromatycznych barw, co oznacza, że biały nie jest czystym śnieżnobiałym, a kolor czerwony to karmazyn, czyli ciemna czerwień. Jednak nie zawsze tak było - karmazyn co prawda wprowadzał już pierwszy opis flagi z 1921 roku (o odcieniu nieco jaśniejszym od współczesnego), jednak od 1927 roku, przez ponad 50 lat obowiązywał cynober, czyli czerwony wpadający w pomarańczowy. Wybór barw flagi jest odwzorowaniem kolorów chorągwi polskiej, białego orła na czerwonym tle, oficjalnego symbolu państwa już od średniowiecza. Znak w godle, czyli orzeł, jest ważniejszą jego częścią niż tło, dlatego kolor biały jest na górze, a czerwony na dole, dlatego po - prawnie mówi się, że flaga jest biało-czerwona.
Przechodząc od kolorów do kształtów flagi - długości jej boków powinny przedstawiać proporcje 5:8. Stosunek ten ustaliła Ustawa z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej i obowiązuje on do dziś. Przykładowo, gdy flaga ma 1 metr wysokości, to musi mieć 1,6 metra szerokości. Jeśli tak nie jest, to biały i czerwony stanowią barwy narodowe, ale nie flagę. Co więcej, zgodnie z ustawą, dla miana flagi, prostokąt musi być umieszczony na maszcie.
O ile raczej nie mamy problemu z prawidłowym osadzeniem flagi na drzewcu oraz maszcie dedykowanym do poziomego zawieszenia flagi (czerwony kolor powinien znajdować się oczywiście na dole, a drzewiec nie może zostać osadzony poziomo powodując, że flaga będzie opadała pionowo w dół), o tyle sytuacje pionowego jej zawieszenia mogą budzić lekką konsternację. Wtedy jednak mamy już do czynienia tzw. bannerem, czyli pionową wersją flagi. Prawidłowo eksponowana flaga to taka, której biała część znajduje się od strony masztu. Czerwony brzeg flagi zawieszonej pionowo powinien być brzegiem wolnym, a odwrotne zawieszenie flagi na maszcie jest błędem.
Jak wygląda flaga państwowa już wiemy, przejdźmy zatem do flagi państwowej z godłem. Ma ona pośrodku białego pasa herb Rzeczypospolitej Polskiej, nazywany obecnie godłem państwowym RP. Flagi tej mogą używać jedynie polskie przedstawicielstwa i misje (także wojskowe) za granicą, statki morskie, kapitanaty i bosmanaty portów, lotniska i lądowiska cywilne oraz cywilne samoloty podczas lotów za granicą.
Foto: Marek Szałajski
Niejednokrotnie mylimy niestety flagę państwową z banderę, mającą określać przynależność państwową jednostek pływających po morzach, będącą swoistym sztandarem okrętu. Rzeczywiście bywa, że zamiast bandery wywieszana jest klasyczna flaga państwowa, ale nigdy odwrotnie, i ma to miejsce tylko na jednostce pływającej po wodach śródlądowych. De facto, rolę bandery cywilnej i handlowej na wodach morskich pełni polska flaga państwowa z godłem. Bandera wojenna jest niemal identyczna, z tą różnicą, że na krawędzi części swobodnej ma przedłużoną dolną i górną krawędź, które tworzą w ten sposób trójkątne wcięcie (tzw. jaskółczy ogon), zmieniając tym samym jej proporcje. Pamiętajmy, że nie ma okoliczności, w jakich zamiast flagi – można eksponować banderę.
Jak widać flaga Polski tylko wydaje się być tak prosta. Jednak chyba najistotniejszym jest to, że te dwa biało-czerwone pasy są dla całego narodu wielkim symbolem jednoczącym nas wszystkich. Pod tymi barwami narodowymi walczyli żołnierze i powstańcy, to je sławili artyści i poeci. Biały i czerwony są naszym wspólnym dziedzictwem, o które dbamy od najmłodszych lat. Eksponujmy nasze barwy narodowe, we wszelki możliwy sposób, choćby i na ubraniach – ale zachowujmy się wtedy z należytym szacunkiem. 11 XI obchodzimy Święto Niepodległości. Zarówno ten, jak i inne dni, upamiętniajmy z dumą i honorem, godnie.